عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
وقتی کانال نخاع دچار تنگی می‌شود!
مادر بعد از ۳۰سال کار برای دولت حالا دیگر بازنشسته شده، حدود ۶۵ سال سن دارد و کم کم از دردهای کمر نالان شده، بعضی از ساعات روز پایش به گزگز می‌افتد و بعضی وقت‌ها هم انگار هیچ حسی ندارد.مادر دوست ندارد غر بزند و دائم ناله کند ولی با اصرار زیاد از زیر زبانش کشیدم که دیگر حتی نمی‌تواند مدتی طولانی راه برود و با این کار کمردردش بیشتر می‌شود. یکی از مشکلاتی که ممکن است به صورت مادرزادی یا بر اثر کهولت سن یا یک اتفاق غیرمترقبه مانند تصادف شدید و سقوط از بلندی یا حتی بلند کردن اجسام سنگین، برای افراد پیش آمده و یک عمر آنها را درگیر دردهای شدید و عوارض زیادی کند، مشکلات ناحیه نخاع است.
دکترمحمد صمدیان ، جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات در گفت‌و‌گو با «ایران» در این باره می‌گوید: تنگی کانال نخاعی که عوام به آن گرفتگی کانال نخاع هم می‌گویند، بیماری شایعی است که بخصوص در سنین بالا گریبانگیر بسیاری از مردم می‌شود. شیوع این بیماری از ۸ تا ۱۱ درصد جمعیت پیش‌بینی شده است که با افزایش متوسط طول عمر این ارقام بالاتر نیز خواهد رفت.
در این بیماری عوامل مختلف باعث می‌شوند که کانال استخوانی که بر اثر در کنار هم قرار گرفتن سوراخ‌های مهره‌ها ایجاد شده و مسیری برای عبور نخاع و ریشه‌های اعصاب نخاعی می‌سازد، تنگ شود که در نتیجه آن نخاع یا اعصاب نخاعی تحت فشار قرار می‌گیرند و بسته به اینکه میزان این تنگی چقدر باشد و در کدام ناحیه از نخاع رخ داده باشد، علائم و عوارض گوناگونی خواهد داشت.
به گفته صمدیان، شایع‌ترین محل ایجاد تنگی در فقرات ناحیه کمر و خاجی و پس از آن کانال نخاعی ناحیه گردن است. عوامل ایجاد تنگی شامل تغییرات استخوانی ناشی از پیری مانند آرتروز استخوانی، بیرون زدگی دیسک بین مهره‌ای و گاهی ناشی از جابه‌جایی مهره‌ها به روی هم است. به ندرت عوامل دیگری مثل شکستگی‌های حاد و مزمن و حتی تومورها می‌توانند باعث ایجاد علائم تنگی کانال نخاع گردند.
علائم ایجاد تنگی کانال نخاع
علائم تنگی کانال نخاع بسته به اینکه در کدام منطقه عارضه به وجود آمده باشد متفاوت خواهد بود.
دکتر صمدیان معتقد است: درگیری در نواحی گردن ممکن است با اختلال در راه رفتن، ضعف دست‌ها و پاها، درد دست‌ها و اختلال کنترل ادرار و مدفوع، خود را نشان دهد ولی درگیری ناحیه کمری بیشتر به صورت درد پاها، احساس گرفتگی، بی‌حسی، گزگز و مورمور شدن یا با احساس سنگینی که بر اثر ایستادن یا راه رفتن طولانی، بدتر می‌شود و همچنین با نشستن یا خم شدن به جلو بهتر می‌شود، خود را نشان می‌دهد. ایجاد اختلال کنترل ادرار و مدفوع، ضعف واضح اندام‌ها و اختلال راه رفتن علائم بسیار مهمی هستند که نیاز به توجه فوری و معمولاً انجام درمان با عمل جراحی دارند. تشخیص این بیماری پس از بررسی علائم و انجام معاینه بالینی مطرح شده و با انجام بررسی‌های رادیولوژیک مثل عکس رادیوگرافی ساده، MRI و سی تی اسکن تأیید می‌شود.
برای دوری از عارضه تنگی کانال نخاع چه باید کرد؟
این جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات در ادامه می‌گوید: اصلی‌ترین عامل ایجاد این بیماری افزایش سن و فرسوده شدن تدریجی دستگاه اسکلتی است. در میان عوامل دیگر که در ایجاد این بیماری نقش دارند نقش وراثت تا حدودی تأیید شده که بخصوص در بیماری‌های دیسک بین مهره‌ای مطرح است، اما عوامل زمینه‌ای دیگری نیز وجود دارند که می‌توان با دانستن آنها و تلاش برای تغییرشان ظهور این بیماری را به تأخیر انداخت. از آن میان می‌توان به سبک زندگی بدون فعالیت و ورزش و قرار دادن ستون فقرات در وضعیت غیرطبیعی به صورت طولانی اشاره کرد. البته خم کردن طولانی گردن به پایین در فعالیت‌هایی مثل کار با تلفن همراه و رایانه، مطالعه، خیاطی و غیره نیز از عوامل ایجاد بیماری‌های ستون فقرات گردن هستند و همین اختلال و وضعیت قرارگیری ستون فقرات، زمینه ساز بیماری‌های سایر قسمت‌های ستون فقرات می‌شود.
بنابراین پرهیز از قرارگیری طولانی مدت در وضعیت‌های غیرطبیعی و انجام فعالیت‌های سنگین و در مقابل انجام فعالیت‌های ورزشی مناسب و مداوم جهت تقویت عضلات اطراف ستون فقرات می‌تواند ایجاد این بیماری را به تعویق اندازد.
درمان‌های تنگی کانال نخاع
علائم و نشانه‌های این بیماری در افراد مختلف متفاوت است و به همان نسبت درمان‌های آن نیز متنوع هستند.
دکتر صمدیان ضمن بیان مطلب فوق می‌افزاید: درمان‌های تنگی کانال نخاع شامل درمان‌های نگهدارنده، درمان‌های ضددرد و در نهایت جراحی هستند؛ گفتنی است، استراحت که شامل کاهش فعالیت‌های روزمره و کاهش خم و راست شدن‌هایی که باعث فشار بر ستون فقرات و عضلات اطراف آن است از تشدید اسپاسم عضلات و آسیب بیشتر مفاصل مهره‌ای جلوگیری می‌کند. در ضمن استراحت مطلق به معنی خوابیدن در بستر به صورت کامل و بدون هیچ فعالیت دیگر به مدت طولانی در حال حاضر به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود و اصلاح وضعیت ستون فقرات با آموزش نحوه نشستن، نحوه قرار گرفتن سر و گردن و در صورت لزوم استفاده از گردنبند یا کمربندهای مخصوص صورت می‌گیرد. البته انجام نرمش‌ها و حرکت‌های ورزشی مناسب، کاردرمانی و نیز آب درمانی با مشورت متخصصان امر نیز کمک‌کننده بوده و با تقویت عضلات اطراف ستون فقرات به کاهش درد و بهبود بیماری کمک خواهد کرد.
به گفته او درمان‌های ضددرد شامل تزریق بی‌دردی یا ضدالتهابی در اطراف مفاصل ستون فقرات و اطراف اعصاب نخاعی است که در موارد خاص و طبق صلاحدید یک تیم پزشکی باید استفاده شود. امروزه تکنیک‌های درمان موضعی و تزریق‌های مختلف، گسترش روزافزونی داشته است اما باید دقت کرد که این درمان‌ها معمولاً موقتی است و عامل اولیه ایجاد بیماری را از بین نمی‌برد؛ بنابراین فقط در مواقع خاص و طبق صلاحدید پزشک متخصص ستون فقرات باید مورد تزریق قرار گیرد.
این جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات در زمینه درمان به صورت جراحی معتقد است: غیر از مواردی که نخاع یا اعصاب نخاعی در معرض خطر حاد باشند، درمان به طریق جراحی معمولاً درمان خط آخر محسوب می‌شود و در بیمارانی استفاده می‌گردد که به درمان‌های دیگر پاسخ مناسب نداده‌اند و بیماری در آنها عملکرد زندگی روزمره را مختل کرده و خارج از تحمل بیمار است.
